ΣΚΑΦΟΕΙΔΕΣ ΣΤΕΡΝΟ

ΣΚΑΦΟΕΙΔΕΣ ΣΤΕΡΝΟ (PECTUS EXCAVATUM)

Το σκαφοειδές στέρνο είναι μία συγγενής δυσμορφία, η οποία είναι επίσης γνωστή και με το όνομα θώρακας των υποδηματοποιών. Αποτελεί τη συνηθέστερη συγγενή δυσμορφία του θωρακικού τοιχώματος. Απαντάται σε συχνότητα 1-8:1000 άτομα. Η δυσμορφία συνίσταται σε κοίλανση στο πρόσθιο θωρακικό τοίχωμα. Στους περισσότερους αρρώστους η λαβή του στέρνου και οι δύο πρώτες πλευρές εμφανίζουν φυσιολογική διαμόρφωση, ενώ οι κατώτεροι πλευρικοί χόνδροι αμφότερων των ημιθωρακίων και το σώμα του στέρνου κάμπτονται προς τα πίσω σχηματίζοντας κοίλανση, το βαθύτερο σημείο της οποίας συνήθως βρίσκεται λίγο πιο κάτω από το μέσον του στέρνου.

Η κοίλανση δυνατόν να εντοπίζεται ακριβώς στη μέση γραμμή, συνήθως όμως είναι ασύμμετρη επεκτεινόμενη περισσότερο σε ένα ημιθωράκιο. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων η δυσμορφία γίνεται αντιληπτή αμέσως μετά τη γέννηση του βρέφους και προοδευτικά επιδεινώνεται μέχρι την ενηλικίωση

H δυσμορφία αυτή συνεπάγεται δυσλειτουργία της καρδιάς και των πνευμόνων, η οποία μπορεί να εκδηλώνεται με συχνές λοιμώξεις του αναπνευστικού, δύσπνοια, ανεπάρκεια μιτροειδούς βαλβίδος και αίσθημα προκάρδιων παλμών μετά από ελάχιστη σωματική άσκηση.  Παρακλινικές εξετάσεις, που είναι δείκτες των καρδιαναπνευστικών λειτουργιών, όπως η σπιρομέτρηση  η εργοσπιρομετρία και το υπερηχωκαρδιoγράφημα είναι επηρεασμένες. Αυτές οι κλινικές εκδηλώσεις υποχωρούν και οι δείκτες των καρδιαναπνευστικών λειτουργικών δοκιμασιών βελτιώνονται μετά από χειρουργική διόρθωση της δυσμορφίας.

Πάρα πολλά άτομα και ιδιαίτερα οι έφηβοι με σκαφοειδές στέρνο έχουν  προβλήματα με την αισθητική εικόνα του θώρακα , διότι αισθάνονται μειονεκτικότητα έναντι των συνομηλίκων τους εξ αιτίας αυτής της δυσμορφίας. Για την εξάλειψη αυτών των προβλημάτων συνιστάται χειρουργική διόρθωση της δυσμορφίας.

Χειρουργική διόρθωση του σκαφοειδούς στέρνου

Η τεχνική που έτυχε γενικής εφαρμογής επί μισόν περίπου αιώνα, είναι αυτή που περιέγραψε ο Ravitch.  Η εγχείρηση αποσκοπεί στη διόρθωση της υπάρχουσας δυσμορφίας και την αναστολή της επιδείνωσής της και συνεπώς σε καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα καθώς και στη βελτίωση της στάσης του σώματος και την εξάλειψη των ψυχολογικών προβλημάτων που προκαλεί η δυσμορφία. Η επέμβαση εκτελείται υπό γενική αναισθησία και συνίσταται σε αφαίρεση τριών έως τεσσάρων ελαττωματικών πλευρικών χόνδρων εκατέρωθεν του στέρνου, εγκάρσια διατομή του στέρνου και ανάταξή του, ώστε αυτό να έρθει στο ίδιο επίπεδο, που βρίσκονται τα πλευρικά τόξα στις μεσοκλειδικές γραμμές. Η στερέωση του σώματος του στέρνου σ αυτό το επίπεδο επιτυγχάνεται με χρήση μεταλλικού στηρίγματος (λάμας) , το οποίο τοποθετείται εγκαρσίως προς το στέρνο και στηρίζεται εκατέρωθεν  στα δύο πλευρικά τόξα. Το μεταλλικό στήριγμα αφαιρείται μετά από ένα χρόνο.

Τα τελευταία χρόνια αναζητούνται ολιγότερο επεμβατικές τεχνικές, όπως αυτή που περιγράφθηκε από τον Nuss και τους συνεργάτες του.  Η επέμβαση εκτελείται υπό γενική αναισθησία και συνίσταται σε τοποθέτηση κυρτής μεταλλικής λάμας πίσω από το στέρνο. Η λάμα τοποθετείται στη θέση της ( οπισθοστερνικός) υπό άμεση όραση με την χρήση του θωρακοσκοπίου (camera), διά μέσου δύο μικρών τομών, μίας στη δεξιά και μίας στην αριστερή μέση μασχαλιαία γραμμή, στο ύψος που αντιστοιχεί στο βαθύτερο σημείο της κοίλανσης του στέρνου. Κατ αυτόν τον τρόπο εξαλείφεται η κοίλανση του θωρακικού τοιχώματος.

Η διάρκεια της επέμβασης συνήθως είναι μικρότερη των 60 λεπτών και η διάρκεια της μετεγχειρητικής νοσηλείας 4-5 ημέρες. Με κατάλληλη αναλγητική αγωγή, ο μετεγχειρητικός πόνος είναι ελάχιστος. Η λάμα αφαιρείται μετά από 2 έτη.